Ποιοτική βελτίωση της ζωής των καρδιοπαθών

Η μεταβατική περίοδος που περνά ο κάθε καρδιοπαθής και η οικογένεια του μετά την νοσηλεία στο νοσοκομείο είναι πολύ κρίσιμη για την επανένταξη του στο κοινωνικό σύνολο. Η επιτυχία των επεμβάσεων και η μετεγχειρητική ανάρρωση του καρδιοπαθή δεν εκπληρούν των στόχο τους αν ο ασθενής δεν επανέλθει πίσω στον κανονικό ρυθμό της ζωής σαν παραγωγικό και ενεργό μέλος της κοινωνίας σε βαθμό που ο ίδιος ο ασθενής να είναι ικανοποιημένος και μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων του. Η ποιότητα της ζωής του καρδιοπαθή δεν πρέπει να μειωθεί μετά την περίοδο της νοσηλείας, αλλά πρέπει να είναι στο επίκεντρο της θεραπευτικής και μεταβατικής περιόδου και αυτό επιτυγχάνεται με την βοήθεια προγραμμάτων καρδιακής αποκατάστασης.

Τι μπορεί να προσφέρει η καρδιακή αποκατάσταση στην ποιότητα της ζωής των καρδιοπαθών;
‘Το σύνολο των υπηρεσιών που συμπεριλαμβάνονται στο φάσμα της καρδιακής αποκατάστασης αποσκοπεί στην φυσική, ψυχολογική, και κοινωνική βελτίωση του καρδιοπαθή σε τέτοιο σημείο που να μπορεί από μόνος του να επαναποκτήσει, όσο το δυνατό γίνεται, μια θέση στην κοινωνία και να μπορεί να ζήσει μια ενεργό και παραγωγική ζωή’ (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας). Η καρδιακή αποκατάσταση είναι υψίστης σημασίας στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής των καρδιοπαθών στους τομείς της υγείας και φυσικής κατάστασης, ψυχολογικής και κοινωνικής, επαγγελματικής και οικονομικής κατάστασης.

Στον τομέα υγείας και φυσικής κατάστασης, τα ωφελήματα που επανελειμένα βλέπουμε να τεκμηριώνονται σε διάφορες μελέτες για την συμμετοχή σε επιβλεπόμενα προγράμματα άσκησης που περιλαμβάνονται στην καρδιακή αποκατάσταση, είναι πολλαπλά. Κυριότερο είναι η βελτίωση της λειτουργικότητας της καρδίας κατά 29% σε ασθενείς κάτω των 65 ετών και κατά 34% σε ασθενείς άνω των 65 ετών. Αυτό εξυπακούει ότι η καρδία, που είναι σαν μια αντλία σε ένα κλειστό κύκλωμα, γίνεται πιο αποδοτική και επιτυγχάνεται το έργο της με λιγότερη προσπάθεια. Άλλο πλεονέκτημα στον τομέα της υγείας και φυσικής κατάστασης είναι η μείωση του σωματικού λίπους και περιττού βάρους, πράγμα που βοηθά στην εμφάνιση, κινητικότητα και ενεργητικότητα του ασθενή. Αξιοσημείωτη είναι και η μείωση των λιπιδίων και συγκεκριμένα η μείωση της τιμής της ολικής χοληστερόλης (T-CHOL), της ‘κακιάς χοληστερόλης’ (LDL-C) και τριγλυκεριδίων. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός της αύξησης της τιμής της ‘καλής χοληστερόλης’ (HDL-C) η οποία προστατεύει το κυκλοφοριακό σύστημα και μειώνει τα λιπαρά στοιχεία και ασβεστώματα στα τοιχώματα εντός των αγγείων τα οποία προκαλούν στένωση. Ένα άλλο αποτέλεσμα που παρατηρείται σε καρδιοπαθείς μετά από συμμετοχή τους σε πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης είναι η μείωση της αρτηριακής πίεσης, πράγμα που μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακά, αλλά και εγκεφαλικά επεισόδια.

H ψυχολογική και κοινωνική κατάσταση των καρδιοπαθών επίσης συνδράμει στην ανάρρωση και αποκατάσταση τους. Οι πλείστοι ασθενείς περνούν από δύσκολα στάδια μέχρι να δεκτούν και να κατανοήσουν το πρόβλημα τους. Αυτά τα στάδια με την σειρά που συμβαίνουν είναι κατάθλιψη (για το πρόβλημα τους), αγωνία (για το μέλλον τους), φόβος, θυμός, και άρνηση (του προβλήματος). Στην τελική φάση, οι ασθενείς πρέπει να φτάσουν στην αποδοχή και να καταβάλουν θετικές προσπάθειες για να συνεχίσουν την ζωή τους φυσιολογικά. Αυτές οι αλλαγές που περνά ο καρδιοπαθής δεν είναι εύκολη υπόθεση και πολλές φορές χωρίς κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη, ο ασθενής παραμένει στα στάδια του φόβου, θυμού και άρνησης. Η επιστημονική ομάδα του προγράμματος καρδιακής αποκατάστασης χρησιμοπειά μεθόδους που κάνουν την μεταβατική φάση του ασθενή σε κανονικό και παραγωγικό μέλος της κοινωνίας πιο ομαλή και επιτυχημένη. Πολλές φορές ενθαρρύνεται και η ανάμειξη της οικογένειας και φίλων των καρδιοπαθών για την ενημέρωση όλων όσων μπορούν να βοηθήσουν στην επανένταξη στο κοινωνικό σύνολο. Έτσι ο καρδιοπαθής αναρρώνει σε ένα περιβάλλον σταθερότητας και βελτιώνει την αντίληψη του για την αυτοκυριαρχία του, και ενδυναμώνει τις προσπάθειες του για αλλαγή προς το καλύτερο.

Η ποιότητα ζωής του καρδιοπαθή πολλές φορές δεν μπορεί να βελτιωθεί αν δεν επιστρέψει στις επαγγελματικές του δραστηριότητες. Η εργασία δεν είναι μόνο μια απασχόληση για οικονομική σταθερότητα, αλλά και ένα μέσο για προσωπική οντότητα. Αν ο ασθενής δεν αναρρώσει πλήρως τότε οι πιθανότητες του να επιστρέψει στην εργασία του μειώνονται, αλλά και αν επιστρέψει τότε ο βαθμός παραγωγικότητας του μπορεί να μειωθεί. Μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι η συμμετοχή σε πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης βελτιώνει τον βαθμό επιστροφής στην εργασία και μειώνει την περίοδο απουσίας τους από την δουλειά. Το αποτέλεσμα ευνοεί την οικονομική κατάσταση του ασθενή διότι όσο πιο γρήγορα επιστρέψει στην δουλειά του με 100% βαθμό παραγωγικότητας, τόσο πιο σταθερό θα είναι το εισόδημα του στο παρόν και στο μέλλον. Σημαντικό είναι επίσης και το γεγονός ότι όταν ο καρδιοπαθής επιστρέψει στην εργασία του νιώθει ότι απαλλάσσεται από το βάρος της εξάρτησης σε άλλους και ότι μπορεί να είναι κύριος του εαυτού του πάλι.

Είναι παράλογο να γίνεται προσπάθεια από γιατρούς και ασθενείς με επεμβάσεις και νοσηλευτικές μεθόδους για να επεκτείνουν την ζωή τους και από την άλλη να μην γίνεται προσπάθεια να βελτιώσουν ποιοτικά την ζωή τους. Με την συμμετοχή των καρδιοπαθών σε προγράμματα καρδιακής αποκατάστασης και με την παρότρυνση και καθοδήγηση των γιατρών τους μπορούν να απολαύσουν ξανά την ζωή χωρίς αχρείαστους περιορισμούς. Με αυτά τα προγράμματα προσπαθούμε να φέρουμε ‘όχι μόνο χρόνια στην ζωή τους, αλλά και ζωή στην ζωή τους.